Het helofytenfilter in Waterland

Onze wijk Drielanden staat bekend op het gebied van het duurzaam bouwen. Een van de belangrijkste onderdelen hiervan is het watersysteem. De afgelopen vier jaren is dit systeem nauwlettend gevolgd en onderzocht door een van onze wijkbewoners, Jan van Dijk. Van dit vierjarig onderzoek is nu een rapport verschenen waar we hier een korte samenvatting van geven. Het rapport heeft de titel "Stedelijk Waterbeheer Drielanden, evaluatie" meegekregen.

Nergens is de relatie tussen milieubewust handelen en de consequenties daarvan zo zichtbaar geworden als in Waterland. Het onderstreept een van de belangrijkste uitgangspunten van het integraal waterbeheer: betrokkenheid van alle deelnemers is voorwaarde voor het succes van het proces.

Wat is er op het gebied van waterbeheer in Waterland gerealiseerd:

• drinkwaterbesparing
• gescheiden afvoer van regenwater en opslag in vijvers en bodem
• natuurvriendelijk water- en oeverbeheer
• herwaardering van watersystemen bij de ruimtelijke inrichting van het woongebied
• toepassing helofytenfilters voor grijs afvalwaterzuivering

De afvoer van regenwater gebeurt in Zon- en Mooiland door middel van een verbeterd gescheiden rioolstelsel en in Waterland door middel van een regenwaterriool of door vrije afstroming naar het wijkoppervlaktewater. Het wijkoppervlaktestelstel is een gesloten systeem waarin gebiedsvreemd polderwater zoveel mogelijk geweerd wordt.

Het grijze afvalwater (keuken, douche en (af)wasmachine) wordt in het helofytenfilter gezuiverd. 110 huishoudens in Waterland zijn aangesloten op een gescheiden riool die dit grijze afvalwater afvoert naar het helofytenfilter. Het water verblijft gemiddeld 18 dagen in dit filter. Vervolgens gaat het naar een tweede vloeiveld, het wijkwaterfilter waar het circa twee dagen verblijft. In de wintermaanden wordt het systeem buiten gebruik gesteld omdat de gewenste bacterien onder een bepaald temperatuursniveau (10 graden) niet actief zijn.

In de seizoenen 1996 tot en met 1999 is onderzoek gedaan of het systeem goed werkt. Het is gebleken dat de zuiveringsprestaties van het systeem prima is. Wel wordt in het rapport opgemerkt dat ondanks maatregelen de geur bij bepaalde weersomstandigheden wel is afgenomen maar toch nog zo sterk is dat het een nadelige invloed heeft op het woonklimaat. Desondanks is hierover niet officieel geklaagd.

Aanbevolen wordt in het rapport dat indien de geuroverlast niet verminderd overwogen dient te worden om het project te beëindigen en het systeem zodanig aan te passen dat wel het wijkoppervlaktewaterkwaliteit geoptimaliseert kan worden. Helofytenfilters of zuiveringsmoerassen zijn aangelegde of natuurlijke bassins waarin met behulp van moerasplanten (helofyten), meestal riet, water gezuiverd wordt.

Belangrijk voor het slagen van het project is de medewerking van de bewoners van Waterland. Niet alle bewoners zijn op de hoogte van de milieuvriendelijke aspecten van het wonen in Waterland in het algemeen en de aanwezigheid van de grijs afvalwaterzuivering in het bijzonder. Het is belangrijk om af te zien bijvoorbeeld van het gebruik van bepaalde (schoonmaak)middelen waarbij onderscheid gemaakt kan worden tussen stoffen die "liever niet" en "absoluut niet" gebruikt mogen worden. Bij de "liever niet stoffen" worden o.a. synthetische wasmiddelen, wasverzachters, ammoniak en gootsteenontstoppers genoemd. De "absoluut niet stoffen" zijn chloor en verfverdunners bijvoorbeeld.

 

[Meer over toiletgebruik in Waterland en de invloed daarvan op het helofytenfilter en het riool.]